A película A Esmorga é unha adaptación da novela homónima do escritor ourensán Eduardo Blanco Amor (Ourense, 1897 – Vigo, 1979).
A acción da novela e do filme transcorre e Auria, nome alegórico da cidade de Ourense, cando un grupo de tres amigos deciden pasar xuntos unha noite de ‘farra’ na cidade das burgas.
Rúas, prazas, locais e contornas comúns danse cita tanto na novela como na película do director Ignacio Vilar (Petín-1951) conformando unha ruta que hoxe se mantén viva na cidade
Agora pode coñecer a Ruta da Esmorga a través dos textos da novela de Blanco Amor e os diálogos da película de Ignacio Vilar.
1.-Xardín de Ou Posío:
“Ao chegar preto do Posío, entramos na taberna da tía Esquilacha, onde pararan tamén os tratantes”.
2.-As burgas
“Conque seguía a caer chuvia acoriscada que facía máis mesto o bafo a se soerguer da auga quente do lavadoiro grande da Burga”
3.-Fonte de San Cosme
“Na fonte de San Cosme bebemos a morro uns grolos de auga da pía, que nos fixo baleirar, de alí a pouco, todo cantotiñamos dentro”.
4.-Calexón de Pena Vixía
“Ao chegar ao calexón de Pena Vixía, o Bocas ordeou: Temos que nos asoparar”.
5.-Praza do Correxidor e Catedral
“Cando paramos de correr, aló pola Praza do Correxidor, oíronse no reló da Catedral a badaladas da media noite”.
6.-Fonte do Rei
“Logo fomos dar á Fonte do Rei onde mexamos na pía, coa licencia de vostede”.
7.-Praza Maior
“Conque ao chegar perto da Praza Maior, eoíronse as tres da mañá no reló da Catedral. A xiada estraba as rúas e máis os tellados”.
8.-A Alameda
“Cando paramos pola Lameda aínda se vía o relustro do lume do pazo, que me desacougou moito velo, pois xase me tivera esquecido”
Outras contornas
A película de Ignacio Vilar tamén inclúe outras localizacións realizadas nas provincias de Ourense: Ribadavia e Pazos de Arenteiro, e Lugo: Pazo de Tor, en Monforte de Lemos.
Ribadavia
Ribadavia está emprazada nun fermoso lugar, situada entre pequenos outeiros cruzados por viñedos, na ribeira dereita do río Avia xusto onde se atopa co pai Miño. A vila é unha referencia dentro da historia de Galicia, pois no s. XI o Rei Don García estableceu aquí o seu corte, sendo ademais a capital histórica do Ribeiro e o lugar onde se asentou unha das máis importantes xuderías da península ibérica.
O seu esplendor veu da man do comercio do viño, exportado a toda Europa durante séculos. O seu conxunto histórico é todo el unha obra de arte pétrea con importantes e fermosos edificios de épocas diversas que evocan o seu glorioso pasado e a súa puxanza económica. Así, conta cunha gran cantidade de igrexas e conventos románicos, góticos e barrocos, pontes medievais que cruzan o Avia, porticadas prazas abertas ao val do río, os restos da fortaleza dos Sarmiento, panos das antigas murallas, todo situado nunha enmarañada rede de rúas, tan característica do urbanismo medieval, con lixeiras costas que baixan cara ao río.
Para coñecer
Castelo dos Sarmiento (S. XV): situado na parte alta da vila. Nas súas proximidades, fóra do antigo recinto intramuros, atópase a Igrexa do Convento de Santo Domingo (s. XIII-XIX), un dos mellores exemplos ojivales galegos que conserva sarcófagos medievais e curiosos relevos con anxos gaiteiros. Intramuros, inmediata ao Castelo, está a Praza Maior, cun conxunto moi armónico de tradicionais edificios do s. XIX, entre os que destaca a Torre do Concello, renacentista, e o Pazo dous Condes (s. XVII) co gran brasón dos Sarmiento na fachada, que alberga o centro de información sefardí e a oficina de turismo.
Igrexa de Santiago (s. XII): hermosísima mostra de románico popular con varias portas con arco de medio punto, rosetón na fachada e ábsida semicircular con espléndidos cancillos. Funciona como pequeno museo relixioso, sendo as súas pezas máis destacadas un Santiago sedente (s. XIV) e o Cristo da Humildade (s. XVI). Na contigua Casa do Marqués de Bahamonde atópase o Museo Etnolóxico (ou Casa dá Fundación), que conta cunha importante biblioteca e fondos musicais, documentais e de tipo etnográfico moi variados. Preto, na praza García Boente, atopamos a espléndida Casa dá Inquisición (s. XVI), que mostra unha fachada do gótico tardío e cinco escudos sobre a porta monumental. Moi preto están a Igrexa de San Juan, románica do s. XII, e o antigo Hospital de Peregrinos, edificios ambos os rexidos en tempos pola Orde de Malta.
Convento e Igrexa de San Francisco: fermoso conxunto barroco situado extramuros, na marxe esquerda do río Avia.
San Xes de Francelos, nas proximidades da poboación, na veiga vitícola de Valparaíso. Lugar onde a finais do s. IXX existía un cenobio de monxas e do que se conservan elementos prerrománicos na igrexa actual, como un arco de ferradura, con dous relevos aos lados que representan escenas da vida de Cristo, e unha fermosa celosía.
Vila singular
Se algo lle imprime carácter a Ribadavia é a súa xudería medieval. O centro histórico da Alxama (como é coñecido o barrio) constitúeno a Praza dá Magdalena e as rúas contiguas, coas súas casas porticadas e a antiga sinagoga, ao redor da que se situaban todos os centros de vida social xudía.
Pazos de Arenteiro
Se queremos coñecer a arquitectura popular e pacega de Galicia, unha das mellores opcións é visitar a pintoresca aldea de Pazos de Arenteiro, no corazón do Ribeiro Ourensán, cun compacto núcleo moi ben conservado, con rúas empedradas, formado por un conxunto de bonitas casas populares e nobiliarias, infestadas de majestuosos escudos de armas e construídas con magníficas pedras de cantería graníticas situadas ao redor dun antigo convento da Orde de Malta, aínda que tamén se asentaron no lugar outras ordes militares relixiosas como a do Amorne ou a do Santo Sepulcro.
A presenza destas ordes relixiosas e das abundantes casas grandes de nobre liñaxe en Pazos de Arenteiro está relacionada cos tributos e rendas que tiñan que pagar os pequenos produtores do viño do Ribeiro. O encanto do lugar aumenta coa súa localización na confluencia dos ríos Avia e Arenteiro, onde quedan os restos dunha antiga ponte medieval. A paisaxe aparece dominado pola vexetación autóctona de ribeira e pola vide, que tapizan as ladeiras orientadas cara ao sur.
Ademais, Pazos ofrecerá en breve fantásticas oportunidades para gozar plenamente do turismo rural, pois están a ser rehabilitadas e acondicionadas varias casas do pobo e algúns dos seus pazos para acoller establecementos deste tipo e apartamentos turísticos, ademais dun restaurante que ofertará cociña tradicional sen renunciar ás innovacións en restauración.
Para coñecer
Igrexa parroquial de San Salvador: situada no centro da aldea está esta igrexa románica do antigo mosteiro. Consta dunha soa nave, portada principal de arquivoltas semicirculares con capiteis que presentan motivos vexetais e figuras de aves e unha fermosa ábsida semicircular. Á beira da igrexa, xunto á ábsida, está o Pazo dá Encomenda, unha dos máis vistosos existentes no núcleo.
Pazos e casas grandes. Construíronse nos momentos de maior esplendor do lugar, entre os séculos XVI e XVII. Entre eles cabe sinalar os de Casa de Arriba, Casa Granxa do Matogueira, Casa do Ouro, Pazo de Cervela, Pazo do Currelo, Pazo dous Tizón e Pazo de Laxas. A maioría deles contan con fermosas solainas, torres nos extremos, pombais ou hórreos. A concentración de elementos singulares deste tipo fai moi vistoso o conxunto e de agradable visita.
Pazo de Tor-Monforte de Lemos
O Pazo de Tor está situado nunha elevación que lle serve de miradoiro sobre o val de Lemos na parroquia de San Xoán de Tor, pertencente ao municipio de Monforte de Lemos. As orixes do pazo están ligados á liñaxe dos Garza no século XIV e a súa posesión mantívose en mans dos seus descendentes directos ata a súa última propietaria Dona María de la Paz Taboada de Andrés e Zúñiga que fixo doazón da propiedade á Excelentísima Deputación Provincial de Lugo.
O edificio foi construído no último terzo do século XVIII aínda que conserva algún vestixio anterior e foi tamén afectado por algunha reforma posterior (como as reparacións efectuadas tras o seu incendio polas tropas napoleónicas). Está encadrado dentro do estilo barroco, de longa persistencia en Galicia, pero xa matizado por certo sentimento estético neoclásico, visible na súa sobriedade, simetría e emprego das ordes clásicas.
Os elementos decorativos concéntranse nas fachadas e a organización interna do edificio diferencia claramente un baixo de servizo que alberga as dependencias necesarias en toda facenda agropecuaria (cocheiras, adegas, cortes, vivenda dos criados e caseiros…) e un primeiro andar reservado a residencia dos donos do pazo.
